|
|
| J |
|
|
|
| J.U.L. |
afk. van Juris Utriusque Licenciatus, lientiaat in beide rechten |
| jacens in lecto |
bedlegerig |
| jachelaar |
stroper |
| jachtaufe |
nooddoop |
| jachtman |
jager |
| jacinct |
zie jacint, |
| jacinct |
soort robijn, hemels blauwe edelsteen |
| jacint |
zie jacint |
| jackeman |
wambuismaker |
| jacket |
wambuis, schobbejak, kledingstuk |
| jacobakan |
smalle verglaasd aardewerk kan |
| jacobijn |
predikheer, lid van de orden van de H. Dominicus |
| jacobines |
vrouwelijk lid van de orden van de H. Dominicus |
| jactantie |
beroeming |
| jacteren |
beroemen |
| jacture |
verlies, wegwerping |
| jaegerije |
jachtrecht |
| jaer |
jaar |
| jaerbede |
de jaarlijkse belasting voor de landsheer |
| jaerbeganc |
jaarlijkse kerkdienst voor de overledene |
| jaercost |
jaarlijkse contributie |
| jaergedinge |
jaarlijkse rechtzitting |
| jaergedinge |
een akte waarin een verklaring van het geen in het jaargeding heeft plaatsgehad |
| jaergelijcs |
zie jaerlikes |
| jaergelt |
som geld, meestal een rente die per jaar betaald of ontvangen moet worden |
| jaergelttrekker |
werken tegen een jaarvergoeding |
| jaergetide |
het jaarlijks op de sterfdag laten lezen van een mis voor het zielenheil |
| jaergulde |
jaarlijkse rente |
| jaerlanc |
gedurende dit jaar |
| jaerlijc |
jaarlijks |
| jaerlikes |
jaarlijks |
| jaerlix |
zie jaerlikes |
| jaerloon |
een loon voor het hele jaar |
| jaermarket |
jaarmarkt |
| jaerpensie |
jaargeld, jaarrente |
| jaers (‘s) |
per jaar |
| jaersavond |
kerkelijke viering van de oudejaarsdag |
| jaersdach |
zie jaersdaeg |
| jaersdaeg |
nieuwjaarsdag |
| jaersijs |
accijns die voor een jaar werd verpacht |
| jaersnacht |
oudejaarsnacht |
| jaerstont |
jaarsgetijde |
| jaerverste |
uitstel van een jaar |
| jaerverste |
uitstel van een jaar |
| jaervrome |
de vruchtenoogst van een jaar |
| jagehont |
jachthond |
| jager |
afk. voor scheepsjager, iemand die schepen voorttrekt in kanalen en sloten |
| jagestede |
jachtterrein |
| jalours |
belgsiek, lichtgeraakt, belgsugtig, min-ijverig |
| jam |
reeds, al, nu |
| jampu |
jenever |
| janevel |
zie jampu |
| jangeleer |
betaalmiddel 14e eeuw, een zilveren munt |
| janitor |
deurwaarder |
| janrij |
januari |
| jansdach |
feestdag van h. johannes, 24 juni, vaak gebruikt als vervaldag van de belasting -, pachtinning |
| januarii |
van januari |
| januarius |
januari |
| janushoofd |
heraldiekteken, hoofd met 2 profiel -gezichten, voorstellend verleden en toekomst |
| jarent |
vorig jaar |
| jd |
afk. jonge (ongehuwde) dochter |
| jean potage |
grappenmaker, goochelaar op kermissen |
| jeargetide |
jaarlijks terugkerend iets, b.v. rente, kerkdienst etc. |
| jee |
jezus |
| jegengelande |
aanliggend, aangrenzend (gebouw) |
| jegengeset |
in tegendeel |
| jegenrolle |
controleboek voor de rekeningen |
| jegensake |
tegenpartij, tegenstander |
| jegenslaen |
zich verzetten |
| jegenspreken |
antwoorden |
| jenover |
jenever |
| jesu namenfest |
naamfeest van jezus, 2e zondag na Driekoningen |
| jeude |
zie jode |
| jeune (le) |
junior |
| jezuïet |
lid van de Sociëteit van Jezus |
| jhesus |
jezus |
| jichtinge. |
zie ; gichtffige |
| jm. |
afk. jonge (ongehuwde) man |
| joa |
afk. joanna, johanna |
| joachimdaler |
zilveren munt, waarde ? |
| joannis |
jan |
| joas |
afk. johannes |
| joas |
zie joha |
| jobber |
dagloner, kleine zelfstandige |
| joc |
halsjuk, ook een landmaat gelijk aan een morgen, het stuk land dat met 2 ossen geploegd kon worden |
| jocchen |
soep |
| jocweg |
een weg waar op een span paarden of ossen kan lopen |
| jode |
jood |
| jodenbisschop |
joodse hoge priester |
| jodenbord |
bordspel nu ganzenbord genoemd |
| jodenhoet |
hoed met brede rand en spits van voren |
| jodensnijder |
uitvoerder van de joodse rituele besnijdenis |
| joderie |
jodenbuurt, ook de joden |
| jodute |
alarm |
| joer |
jaar |
| joes |
afk. joannes, johannes |
| joffer |
juffrouw |
| joffrauw |
zie joffer |
| joffrouwe |
jonkvrouwe |
| jogelinc |
jonge mensen |
| joha |
afk. johannes |
| johan |
afkorting van johannes |
| johanniet |
lid van de Johannieter orde |
| joien |
copuleren, geslachtsgemeenschap hebben |
| jois |
afk. joannis |
| joken |
jeuken |
| jolijs |
minnen |
| jolman |
roeier, persoon die met een roeiboot de trossen aan land brengt |
| joncbaert |
de eerste baardharen |
| joncfere |
jonkvrouw, ongehuwde vrouw, jong meisje, juffer |
| joncferendach |
feestdag gewijd aan de heilige maagd Maria |
| joncferschap |
ongehuwde staat, maagdelijkheid |
| joncgeselle |
jonggezel |
| joncgrave |
jonge graaf, opvolger in een graafschap |
| jonchere |
nog niet geridderd adellijk jonkman |
| jonchert |
hinde |
| jonchoen |
kuiken |
| jonckint |
jonggeborene |
| jonckman |
jonge man, ongehuwde jonge man |
| jonckvrouw |
juffrouw, ook kamermeisje |
| jonckwijf |
jonge vrouw, dienstmeid |
| joncsin |
nakomer |
| jonge dochter |
ongehuwde jonge vrouw, mejuffrouw |
| jonker |
oudste zoon van een edelman |
| jonkspul |
boerenbruiloft |
| jonnen |
gunnen |
| jonstelijk |
genadig |
| joocsel |
schurftachtige aandoening |
| jook |
begeerte |
| jool |
sukkel |
| jor |
afk. jour, dag |
| jouffer |
zie joffer |
| jour |
afk. journalier, dagloner |
| jour du mois |
dag van de maand |
| journaal |
dagelijks, dagboek, dagregister |
| journalier |
daggelder, loswerkman, dagloner |
| journalière |
daggeldster, loswerkvrouw, dagloonster |
| jovis dies |
donderdag |
| jovis sancta |
witte donderdag, groene donderdag |
| joyen, |
zie joien |
| jr |
afk. jour, dag |
| jubet |
galg |
| jubilate (deo omnis terra) |
3e zondag na pasen |
| jubileë |
juigjaar, luitjaar, jubileum |
| jubileeren |
verheugen, juichen |
| jucture |
voeging, lid |
| judex |
rechter |
| judica (me deus) |
2e zondag voor Pasen |
| judicature |
vonnis, rechtspleging |
| judiceeren |
oordelen, rechten, wijzen |
| judiciaal |
gerechtelijk, rechtspreken |
| judicie |
vonnis |
| judicieel |
zie judiciaal |
| judicium |
rechtspleging, recht |
| juede |
Zie jode |
| jugalis |
gemaal, echtgenoot |
| juge |
rechter |
| jugeeren |
rechten, oordelen |
| jugement |
wijsdom |
| jugemt |
afk. jugement, berechting, vonnis |
| jugerum |
oppervlaktemaat, morgen |
| jugieren |
veroordelen |
| juisteren |
ijken |
| juk |
oppervlaktemaat, 1 juk = ca 240-300 vierkante roeden = 0,50 ha.
ook; de oppervlakte die een stel ossen in een dag kon ploegen. |
| julii |
van juli |
| julius |
juli, hooimaand |
| jultag |
winterzonnewende |
| juncti sunt (matrimonio) |
zijn (in het huwelijk) verbonden |
| junctum |
verbonden |
| juncture |
voeging, gelid, gewricht |
| junctus |
zie junctum |
| jung werden |
geboren worden |
| jungere |
verbinden, verenigen |
| jüngster tag |
meestal de laatste dag van de maand |
| junii |
van juni |
| junio |
jonger, de jongere |
| junius |
zie junii |
| juno |
juni , zomermaand, brakmaand, wiedemaand |
| junxi |
ik heb (in het huwelijk) verbonden |
| jupe |
wambuis, kledingstuk |
| jupeel |
zie jupe |
| jur |
afk. juridiction, rechtspraak, rechtsmacht, jurisdictie |
| jura parochalia |
dominees-, pastoors-, predikantskosten |
| jurament |
eed, vrijwillige eed |
| juramentum |
zie jurament |
| juratoire |
bij eed |
| jurator |
jurylid, gezworene |
| jure concili tridentini |
volgens de rechtsregels van het concilie van Trente |
| jure(e)ren |
zweren |
| juris candidatus |
kandidaat jurist |
| juris consultus |
rechtsgeleerde |
| jurisconsulte |
jurist, rechtsgeleerde |
| jurisdictie |
rechtsdwang, rechtsgebied, rechtsmacht, rechtsban, het rechtsgebied |
| jurisdictie fundeeren |
bank vast maken (bij de rechtbank vastleggen, aanbrengen) |
| jurisprudentie |
rechtskennis, rechtsgeleerdheid |
| jus |
recht, wet |
| jus agendi |
recht om te eisen wat toegezegd is |
| jus canonicum |
kerkelijk recht |
| jus civile |
burger wet, burgerrecht, burgerlijk recht |
| jus controversum |
betwist rechtspunt |
| jus deliberandi |
recht van beraad |
| jus divinum |
goddelijk recht |
| jus gentium |
volkenwet, volkerenrecht |
| jus hypothecae |
recht van onderpand |
| jus in rem |
behering (zorg voor dragen?) |
| jus patronatus |
priesterlijke inkomst |
| jus personaale |
inschuld (te innen vordering) |
| jus personale |
inschuld, te innen vordering |
| jus possesionis |
bezitrecht |
| jus privatum |
bijzonder burger rechtswet |
| jus publicum |
gemeene lands-wet (algemene wet) |
| jus reale |
bebeering? |
| jus succdendi aò intestato |
versterfrecht |
| jus succedendi |
ab intestato, versterf-recht |
| jus utendi |
gebruiksrecht |
| justicier |
rechter, schout |
| justicieren |
gerechtsdienaars, rechters, ook; een doodvonnis voltrekken |
| justiciëren |
gerechtsdienaren, rechteren, schouten, ook doodvonnis voltrekken |
| justierren |
ijken, keuren |
| justificatie |
rechtvaardig making, rechtvaardiging |
| justificeren |
onschuldig verklaren, vrijspreken |
| justisieeren |
zie justificeren |
| justisieren |
gerechtvaardig worden |
| justitiae satellis |
gerechtsbode |
| justitie |
gerechtigheid, rechtvaardigheid, rechtspraak, terechtstelling |
| justus es domine |
16e zondag na drievuldigheid |
| justutie commutatieve |
vergeldende |
| justutie distributive |
begevende (verdelend) |
| juveeren |
helpen |
| juvenculus |
jonge jongen |
| juvenis |
jongeman, ongehuwd |
| juvenis innuptus |
ongehuwde jongeman |
| juveren |
helpen |
| juweelen |
kleinoden |
| juxta |
volgens, bij behorende bij |
| juxta formam concili tridentini |
volgens de voorschriften van het concilie van Trente |
| juysteren |
zie juisteren |