| C of K |
veel woorden met een K zijn ook vaak geschreven met een C in 1400-1600 |
|
|
| k |
|
| k |
afk. calende, kalender |
| kaagman |
schipper op een ka-schuit (platbodem zeilschip) |
| kaagschuyt |
zie kagen |
| kaai |
kade |
| kaaimaker |
stratenmaker |
| kaaiwachter |
bewaker op de kade |
| kaaiwerker |
sjouwer voor laden en lossen schepen |
| kaak |
schandpaal |
| kaakkalaar |
snoever, opschepper |
| kaakster |
vrouw die veel praat |
| kaal |
arm |
| kaalkin |
melkmuil |
| kaar |
kist voor het bewaren van levende vis in water |
| kaarsnis |
nis in muur, vaak bepaalde de zijde waarin de nis was aangebracht wie de eigenaar is |
| kaasjager |
schooier, bedelaar, landloper |
| kaay |
kei |
| kabas |
mand |
| kaboutje |
schoorsteenveger |
| kabuzenbauer |
koolteler |
| kadaster |
grondbeschrijving, register van alle gronden en onroerende eigendommen in een land, voor berekening van de te heffen belasting bureau van het kadaster waar plannen en kaarten, benevens waar schattingsregisters en documenten bewaard en bijgewerkt worden |
| kadasterlegger |
legger voor de omslag der kadastrale belasting |
| kadastraal |
tot het kadaster behorende, kadastrale omschrijving, kadastrale plans |
| kadastreren |
kadastrering, het meten en in kaart brengen van alle onroerende goederen, kadastraal inschrijven, volgens het kadaster omschrijven |
| kadraai |
parlevinker, kruidenier per boot |
| kael |
kool, kolen |
| kaenpe |
vlas, hennep |
| kaepersleeger |
koperslager, pannenmaker |
| kaerdemaker |
wolkammenmaker |
| kaerdewolle |
gekaarde wol |
| kaerinne |
zie carinne |
| kaerle |
vent, kerel |
| kaerssen |
kaarsen |
| kaeter |
keuterboer |
| kaether |
soort keuterboer, meestal zonder marktrecht |
| kaey |
kade, kaai |
| kaf |
overblijfsel van koren, vulsel voor matrassen |
| kaffa |
zijdeweefsel waarin goud en zilverdraad is verwerkt |
| kaffoorvager |
schoorsteenveger |
| kagen |
platbodem varend op de binnenwateren |
| kaghel |
kachel |
| kaiserkirmes |
3e zondag in oktober. Door Josef IIe als algemene kermisdag in het land aangewezen |
| kaker |
haringkaker, schoonmaker van haring (op zee) |
| kakstoel |
kinderstoel met po onder zitting |
| kalandermolen |
molen voortbewogen door paarden- of windkracht om stoffen te pletten |
| kalefater |
breeuwer, die met pek de naden in de scheepsromp en dek dichten |
| kalenden |
1e van de maand in de oud Romeinse kalender |
| kalfbroeder/ -zuster |
voorzoon of dochter, kinderen uit de voorhuwelijkse periode.
ook de kinderen van een weduwe / weduwnaar zijn |
| kalfzuster |
zie kalfbroeder |
| kaliber |
mal voor een pottenbakker |
| kalkere |
pleisteraar, stukadoor, witkalker |
| kalkoen |
heraldiekteken, omgebogen einden van een hoefijzer |
| kalot |
hoofdbedekking voor kaalhoofdigen mannen voor in huis |
| kalsij |
kassei |
| kalsijde |
zie kalsij |
| kaltschmied |
koperslager |
| kamergang |
stoelgang |
| kamernymf |
prostituee |
| kamerwaarder |
huisbediende |
| kammelot |
stof van dierlijk haar |
| kammerjungfer |
kamernier |
| kamp |
afgeperkt stuk grond |
| kampschreur |
dorpskleermaker |
| kan |
heraldiekteken, kan met oor en tuit
ook inhoudsmaat voor natte stoffen,
1 kan = 80 -112 kan per aam = 1,4 -2 ltr inhoudsmaat voor graan 1 kan =1/64 zak |
| kandler |
tinnegieter |
| kanefaßweber |
kunst katoenwever |
| kangsen |
dobbelen |
| kanjel |
dakgoot |
| kankermeester |
chirurgijn die ziekten genas door zieke delen weg te snijden |
| kannenwroeger |
ijker van tinnen, tinnen kannen keurmeester |
| kanteel |
tanding van een borstwering aan bovenzijde torens en muren |
| kantegaarder |
landloper |
| kanter |
roggebrood met een stevige korst |
| kantijn |
kanten stof |
| kanton |
heraldiekteken, vrij kwartier op schild |
| kanunnik |
geestelijke, monnik die maak deel uit van een kapittel en verbonden aan een kathedralekerk |
| kapelani |
huis voor zelfstandige huisvesting van de kapelaan |
| kapitein |
ambtenaar, belast met het landbestuur tijdens afwezigheid van de graaf, ook drost, mamboor, seneschalk genoemd |
| kapittel |
college van geestelijken dat gezamenlijk de zielzorg in een parochie uitoefent. hoofdstuk van een reglement. adviescollege van de bisschop |
| kapittelkerk |
hoofdkerk in het werkgebied van het kapittel |
| kapoen |
besneden haan, vetgemeste haan |
| kapoenen |
castreren, meerdere besneden hanen |
| kapoets |
hoofdkap,
ook een muts zij zijflappen voor over de oren |
| kappaard |
monnik die een kap draagt |
| kappoot |
mantel |
| kapproen |
muts, kap |
| kapstok |
zotskap |
| kapucijn |
monnik, ook heraldiekteken, monnik in bruine pij |
| karbonkel |
versterking op een schild |
| karcher |
vervoerder |
| karder |
voerman |
| kardewaghen |
zie cardewaegen, |
| kareelbakker |
steenbakker, karelen zijn vierkante bakstenen |
| karel |
kerel |
| kareman |
zie karrenman |
| karfreitag |
goede vrijdag voor Pasen |
| karinghe |
braaknijging |
| karman, |
zie karrenman |
| karmozijn |
karmijnrood |
| karnel |
kolonel |
| karolusguldens |
betaalmiddel, 1 Carolusgulden = 20 stuivers kwam voor in 2,94 gram goud en in 23,72 gram zilver.
In gebruik omstreeks 1540 |
| karossier |
koetsier |
| karrenaar |
voerman, koetsier |
| karrenman |
voerman van een bespannen kar, ook rondventer in de veenderijen,ook boer met slechts één paard, waarmee hij zich verhuurt. |
| karrepoets |
zie kapoets |
| karrer |
zie karrenman |
| karspell |
kerkdorp, kerspel, parochie |
| karteldarm |
kronkeldarm |
| karton |
zie karrenman |
| karveel |
zeewaardig vracht zeilschip |
| karwoche |
de week voor Pasen |
| kasjak |
lange overjas |
| kaster |
pijpenmaker, die de Goudsepijpen vormt en doortrekt met een draad |
| kastimentshuyge |
huisje waarin men voor straf werd opgesloten |
| kastoor |
bewerkt beverhaar |
| kastorie |
bevergeil |
| kateele |
zie kateile |
| kateile |
levende have, het vee, maar ook roerende goederen, de inboedel |
| kauderer |
vlashandelaar |
| käufler |
opkoper |
| kavel |
perceel, portie van een nalatenschap, partij, lot |
| kavelaar |
hij die de verdeling der loten doet |
| kavelbrieven |
akten met beschrijving van eigendommen bij echtscheiding |
| kavelen |
verkavelen, in kavels scheiden, in percelen verdelen, in loten verdelen, in partijen verdelen, ook loten, een lot trekken |
| kaveling |
het kavelen, verkaveling, bij kaveling verkopen, in loten verdelen |
| kavelotter |
paardenhandelaar |
| kaveveger |
schoorsteenveger |
| kaviller |
vilder, beul |
| kawertin |
woekeraar, wisselaar |
| kaydray |
zie kadraai |
| ke(t)tijf |
zie keitijf |
| kebse (pellex) |
bijvrouw, liefdesverhouding |
| kechtken |
jongetje |
| kede |
ketting |
| kedel |
vrij kort en wijd overkleed, ook een groot zeilschip |
| keder |
schout |
| kedinge |
bekendmaking |
| keel |
rood |
| keelberch |
halsketting, halsband |
| keeldarm |
luchtpijp |
| keen |
vaas, kruik, ook reet spleet of barst |
| keerden |
vegen |
| keerne |
karnton, ook ton, vat |
| keerquate |
uitvaagsel, ook vuilnis |
| keersgieter |
zie kerseghieter |
| keert |
sla om |
| keete |
loods, schuur,armoedig huisje, klein huisje , huisje |
| keffuwe |
bedrieglijke praatjes, lasterlijke praat |
| kegel |
onwettig kind |
| kegelaer |
oorlogswerktuig, soort blijde, stenen en keienwerper |
| kegge |
ijzeren wig |
| keiacker |
slecht stuk landbouwgrond met veel keien |
| keien |
middeleeuws spel, met keien (zware stenen) naar een gemerkt punt gooien |
| keilen |
spel als kegelen |
| keïnge |
bekendmaking |
| keisermarct |
dobbelspel |
| keiserpeer |
fijn soort peer |
| keisers |
een vrij grove lakenstof |
| keiserschilt |
muntstuk, geslagen in Beieren door Lodewijk van Beieren |
| keistrinc |
grondstuk met veel stenen in de grond |
| keitijf |
krijgsgevangenen, ook een nietswaardige, een ellendeling, soms ook een heiden |
| keitivich |
zie keitijf |
| kekelen |
stotteren |
| kekelen |
kegelen |
| keldenaer |
zie kelder |
| keldeneer |
kelder |
| kelder |
wijnhuis, ook onderaardse kerker |
| kelderen |
naar de kelder brengen, ook opslaan in de kelder |
| kelderie |
werkzaamheden van de keldermeester |
| keldermont |
keldertoegang aan de weg met valluiken |
| kele |
zie keel , ook keel of hals, kiel van een schip |
| kelen |
de keel doorsnijden, ook de keel dichtknijpen |
| kelen |
de keel afsnijden |
| kelle |
waterloop bij een watermolen |
| kellen |
koud zijn , vriezen |
| kellenaar |
zie kelner |
| kellenare |
zie kelder |
| kelnare |
zie kelder |
| kelnare |
keldermeester |
| kelnear |
kelder |
| kelner |
met de zorg van de voorraad in de kelder belast |
| kelre |
zie kelder |
| kemenade |
verwarmbare kamer, kamer met eigen schoorsteen |
| kemeneie |
zie kemeneye |
| kemeneye |
schoorsteen, schouw, stookplaats |
| kemp |
vlas, hennep |
| kempe |
bijzit |
| kempen |
van hennep gemaakt |
| kempster |
vlaskamster |
| kemwolle |
kamwol |
| kenen |
ontkiemen, ontspruiten |
| kennef |
beugel bij vee om weglopen te voorkomen |
| kenneman |
bediende die de uitspraken van de schepen-rechtbank op schrift stelde |
| kennen |
bekennen, verklaren |
| kennep |
zie kaenpe |
| kennesse |
doen boodschap overbrengen |
| kennewe |
halsbeugel voor runderen |
| kenningen |
schriftelijke uitspraken van de schepenen opgetekend in het kenningenboec |
| kenningenboec |
boek met de kenningen, |
| kep |
voetboei |
| keper |
heraldiekteken, balken in vorm van een dak |
| kercbon |
kerkbuurt |
| kercgebot |
openbare aankondiging betreffende de kerk |
| kerchoec |
parochie |
| kerckbreker |
kerkrover, kerkschender, zie ook kerkroof |
| kerckelijck getuiygenisse |
kerkelijke attestatie |
| kerckfogden |
kerkvoogden |
| kerckfoochden |
zie kerckfogden |
| kerckgeregtigheid |
de aan de kerk toekomende vergoeding |
| kerckghebodt |
openbare afkondiging in de kerk |
| kercklicke versamelinghen |
kerkelijke samenkomsten |
| kerckmeyster |
functionaris belast met het beheer van de plaatselijke kerkelijke goederen |
| kerckweten |
in de kerk afgekondigd |
| kercman |
geestelijke |
| kercmoeder |
kosteres |
| kercroof |
diefstal van kerkelijke voorwerpen |
| kercsoekinge |
parochie, kerspel |
| kerctor |
kerktoren |
| kercwedeme |
pastorie |
| kercwerc |
kerksieraden, ook alle werkstukken gemaakt voor de kerk |
| kerel |
venter, leurder |
| kerellaken |
laken voor het maken van een overkleed |
| kerfaexe |
kleine bijl |
kerfstoc
|
een stok, die het "rekenboec" vervangt bij personen, die niet schrijven kunnen; de betaling werd door een "kerf " (insnijding) aangeduid, terwijl schuldeiser en schuldenaar elk een stok hadden, die te gelijk gekerfd werden en waarvan dus de insnijdingen nauwkeurig met elkander moesten overeenkomen en passen, zodat vervalsing onmogelijk was |
| kerfstok |
stok waarop door kerfjes of insnijdingen aangewezen wordt, hoeveel (b.v. broden) de houder van de kerfstok op krediet gehad had, zie ook kerfstoc |
| kerfzaag |
grove boomstammenzaag |
| kerkbewaarder |
koster, honden wegjager zie ook hondenjager |
| kerkcmaer |
in alle kerken bekend (gemaakt) |
| kerke |
gewicht van vier centenaars ? |
| kerkeaer |
kerker |
| kerkenbrief |
akte in een kerkelijk archief |
| kerkenbrief |
akte uit het kerkelijk archief |
| kerkenhoeder |
gevangenbewaarder, stokbewaarder |
| kerkenraet |
zie kerkfabriekraet |
| kerkensprake |
openlijke afkondiging in de kerk |
| kerkercnape |
gevangenbewaarder |
| kerkerier |
zie kerkenhoeder |
| kerkeringe |
kerkerstraf |
| kerkersteen |
gevangenis, kerker |
| kerkerwaerre |
zie kerkerhoeder |
| kerkfabriekraet |
kerkenraad, verzameling abtsdragers |
| kerkheer |
priester in een parochie |
| kerkman |
geestelijke, ook als kercman geschreven |
| kerkmeester |
persoon belast met het beheren van de roerende goederen van de kerk |
| kerkmeier |
pachter van land eigendom van de kerk |
| kerkregent |
kerkmeester, kerkvoogd |
| kerkslotel |
kerksleutel |
| kerkvoogd |
kerkmeester |
| kerkzegels |
uitgaande brieven werden voorzien van (kerk)zegels als waarmerk |
| kerkzegger |
aanspreker van begrafenissen |
| kerle |
lang overkleed voor mannen en vrouwen, ook een vrije man van lage geboorte, dorpeling, boer, iemand van het platteland |
| kerlich |
onbeschaafd |
| kermes |
karmozijn |
| kerne |
kruik, vaas, ook karnton |
| kerschieter |
kaarsenmaker |
| kerse |
kaarsen |
| kerseghieter, |
kaarsenmaker |
| kerselare |
kersenboom |
| kersemakere |
kaarsenmaker |
| kersemen |
met heilige olie zalven |
| kersepipe |
koperen pijpje om kaarsen in te zetten |
| kersesnuiter |
hoedje op steel om kaarsen te doven |
| kersesnutter |
zie kersesnuiter |
| kersestoc |
kandelaar |
| kerspe |
fijn lijn gewaad |
| kerspel |
parochie, kerkdorp |
| kerspel |
dorp, kerkdorp, parochie |
| kerstael |
kristal |
| kerte |
ijzeren band om de naaf van een wiel |
| kerver |
hij/zij die de kerven op de kerfstok aanbracht |
| keßler |
ketelmaker |
| ketelaer |
ketelsmid |
| ketelbuter |
ketelhersteller |
| ketelspijs |
geelkoper |
| ketelspyse |
zie ketelspijs |
| ketenwerckers |
wevers |
| ketikyn |
kettinkje |
| ketteldreve |
veeweg |
| ketter |
persoon die de officiële leer van de kerk niet erkende, afvallige |
| kettermeester |
inquisiteur, vervolger/aanklager van ketters |
| ketterschen |
zie ketter |
| keukennon |
non werkzaam in de kloosterkeuken |
| keulsekruiken |
aardewerk kruiken, vaak blauwgrijs glazuur aan bovenzijde |
| keur |
vermoedelijk een soor belasting o.a. voor onderhoud dijken |
| keurboeck |
register waarin vermeld alle keuren en verordeningen van stad |
| keurder |
keurmeester |
| keuren |
kiezen, keuze |
| keurier |
zie keurder |
| keurling |
man geschikt voor het leger en aangewezen door het stadsbestuur en officieren |
| keurnoot |
gerechtsbijzitter |
| keurrechters |
scheidsrechters in gedingen die ook vonnissen mogen vellen |
| keurschepen |
schepen rechters die criminele zaken berechten |
| keuster |
koster, honden wegjager zie ook hondenjager |
| keuter |
boer die een klein stuk land bewerkt, met weinig bezittingen |
| keuterboer |
zie keuter |
| keuyte |
dun bier |
| kevesch |
buitenechtelijk, onecht |
| keveschen |
overspel plegen, buitenechtelijke liefde bedrijven |
| kevesdoem |
overspel plegen, buitenechtelijke liefde bedrijven |
| kevese |
zie kevese |
| kevis |
hoer |
| key |
kaai |
| keysel |
kiezelsteen |
| kiekenman |
polier |
| kiekijn |
kuiken |
| kiep |
mand van marskramer |
| kiepen |
draagkorf van een marskramer, ook gunnen |
| kiepenkerel |
marskramer |
| kiepkerels |
marskramers |
| kieremier |
soort lakenstof |
| kiesman |
scheidsman, arbiter |
| kiints leggen |
in de kraam liggen |
| kijkpisse |
kwakzalver |
| kille |
waterdiepte, waterbedding van een rivier |
| kimmetje |
zie kinnetje |
| kin |
zie kinnetje |
| kind |
vaak in begraafboek als aanduiding van een doodgeboren kind, zonder voornaam begraven met alleen de naam van de vader en soms de moeder |
| kindelbedde |
kraambed, ook bevalling |
| kinderdach |
aller - kinderdag, 28 december |
| kinderen van getrouwden bedde |
wettige kinderen |
| kinderflepje |
driehoekig doekje voor onder het kinderhoofd |
| kinderheffen |
dopen van een kind |
| kinderhuus |
opvanghuis voor kinderen waar zij worden verpleegd en les krijgen |
| kinderkint |
kleinkind |
| kindermaagd |
kindermeisje |
| kinderman |
kraamheer |
| kindermin |
zoogster |
| kindertuchter |
schoolmeester |
| kindoeck |
doek om de kin van een overledene |
| kinen |
scheuren in zeer droge grond |
| kinne |
bloedverwant |
| kinnetje |
inhoudsmaat, 1 kinnetje (natte) stoffen bv boter = 1/4 ton, bij (droge) stoffen als aardappels en fruit ca 1/8 ton |
| kinsfolk |
familie |
| kirspel |
kerspel, klein dorp, leefgemeenschap |
| kist |
houten meubel kan in diverse uitvoeringen zijn |
| kistengeld |
geld dat in de geldkist bewaard werd |
| kistenverwarer |
archivaris, die de zorg had over de kist met gezegelde stukken en andere belangrijke papieren en verordeningen |
| kister |
aflegger van doden |
| kistmeester |
schatbewaarder van een kapittel |
| kit |
schenkvat |
| kkk |
afk. kerkelijk(e) |
| kl |
zie k |
| klaai |
klei |
| klad |
voorlopig ontwerp van een geschrift |
| kladde |
zie klad, ook een plak klei |
| kladdenmaker |
arbeider in een pannenfabriek, kladde is een plak klei |
| kladschilders |
huisschilders |
| klapmuts |
munt stuk ook goud gulden genoemd |
| klapmuts (klein) |
porseleinen (vinger)kommetje voorzien van een platte rand. vaak chinees. |
| klapperman, |
nachtwaker met klapper of klepper. Gaf elk uur de tijd aan. |
| klaringe |
verklaring, beslissing, vonnis, uitspraak |
| kleiber |
leem vloerenmaker |
| kleinböttcher |
potten / bekermaker |
| kleine officier |
schout, lagere ambtenaar |
| kleinkassier |
beheerder van de kleine kas |
| klepperman |
zie klapperman |
| kleremacher |
beenderas brander voor het goud en zilver smelten |
| klet |
jak met korte mouwen |
| kleynwerker |
zilversmid |
| klijn |
laagveen geschikt voor turfsteken |
| klijnzout |
zout van zouthoudend veengrond, ook cleenzout genoemd |
| klimmend |
heraldiekteken, als een dierfiguur op de achterpoten staat |
| klingelbuidel |
collectezak aan lange steel. Vaak voorzien van een belletje om slapende kerkgangers wakker te maken |
| klippkrämer |
klompenhandelaar |
| kloefkapper |
klompenmaker |
| kloesterigge |
kloosterling |
| kloet |
vaarboom |
| kloeter |
klomp klei voor het maken van pannen |
| klompwacht |
nachtwakers op schepen |
| kloostermop |
baksteen uit de middeleeuwen, afm. ca 30x15x7-8 cm |
| klopzuster |
bagijn / begijn, zonder in een klooster intrede zich in ongehuwde staat dienstbaar maakt voor geloof, kerk en volgens bepaalde regels leeft |
| kloster |
klooster |
| klotermelk |
gestremde melk |
| klovenier |
met een klover gewapende schutter |
| klover |
geweer |
| kluiszuster |
kluizenares |
| kluiver |
beul die de duimschroeven aandraait bij de executie, ook een gerechtsbode die in beslag genomen goederen in een huis bewaakt |
| knaap |
vrijgeboren jongeling, kon na opleiding tot ridder geslagen worden |
| knapin |
dienstmaagd |
| knechten |
vaak zijn hiermee soldaten bedoeld |
| knelinghe |
kniebedekking |
| knevelaar |
beul |
| kneveler |
bier uitrijder |
| knie |
graad van bloedverwantschap |
| knors |
koudslachter, vilder, slachter van ongekeurd vlees |
| knunnik |
kanunnik |
| kobaltblauw |
heraldiekteken, kleur, ook lazuur en nassaublauw genoemd |
| kochelin |
koppelaarster, hoerenmadam |
| kodde |
knots |
| koddebeer |
koddebeier, veldwachter |
| koddenaar |
krijgsknecht gewapend met een kodde (knots of knuppel) |
| koeckebakker |
banketbakker |
| koeckebakkerye |
banketbakkerij |
| koeckteller |
beambte belast met het tellen van aangevoerde koeken |
| koedoder |
slager |
| koefer |
koffer |
| koegelkap |
mantelkap |
| koegras |
Friese landmaat. Letterlijk de hoeveelheid land die nodig is voor een koe (ca. 2 ha |
| koehooi |
de hoeveelheid hooi die nodig is voor een koe, diverse afmetingen gevonden ca 14x7x7 voet = ca 2500 kg vers of 2000 kg droog hooi |
| koehouder |
kleine veeboer |
| koekernoot |
bedrogen echtgenoot |
| koel |
kuil, gat in de grond |
| koeman |
veehouder |
| koemis |
koemest |
| koep |
koop |
| koepok-inenter |
inenter tegen pokken |
| koerboeck |
zie; coorboec |
| koeren opsetten |
de boeten in een vastgestelde keur verhogen. |
| koerier |
ijlbode |
| koerwachter |
torenwachter, waarschuwer voor brand en gevaar |
| koeryser |
merkijzer, voor het aanbrengen van een merk of keur op een voorwerp |
| koetsligter |
?? |
| koetsvoerder |
koetsier |
| koevanger |
die loslopend vee vangt en opbrengt naar de schutschuur |
| koeven |
oppervlaktemaat, ca 300-400 vierkante roeden = ca 0,4-0,65 ha, ook gevonden 2 morgen |
| koewei |
zie koeven |
| koeweyden |
weilanden |
| koeybeesten |
koeien |
| koeze |
wandelstok met dik ondereinde |
| koffeman |
bemanningslid op een koffe ( binnenvaart zeilschip) |
| kofferen |
in een koffer doen |
| kogler |
kunstenaar, goochelaar |
| kognat (cognatus) |
bloedverwantschap in de vrouwelijke lijn |
| kohier |
een staat van in een bepaalde periode te innen belastingen |
| kolde |
oude |
| kolken |
kolk, maar ook doorbraak in dijken |
| kolrijdster |
heks |
| kolsmid |
koud-smid |
| koman |
koopman |
| koman |
koopman |
| komansregge |
koopvrouw |
| kombaars |
deken |
| kome |
koopman |
| komenier |
koopman |
| komsenilje |
scharlakenkleurige verf |
| konings daalder, |
munt 17e-18e eeuw , gelijk aan 51 stuivers |
| koningsroede |
lengtemaat, 1 koningsroede = 3,91 m1 |
| konkelleen |
vrouwenleen, leengoed dat ook aan vrouwelijke erfgenamen kon overgaan |
| konkubine |
bijvrouw van een gehuwde man |
| konnubium |
huwelijk |
| konsanguintät |
bloedverwantschap |
| konstschilders |
kunstschilder, die kunst beschilderd |
| konterfeiter |
portretschilder |
| konvoybiljet |
begeleidingsbrief |
| kooien |
copuleren, gemeenschap hebben |
| kooierman |
die loslopend vee opsluit |
| kooken |
keuken |
| kookpot |
heraldiekteken, pot in aanzicht met 3 voeten en 2 oren, soms met hengsel |
| koolbeschooijer |
knecht van kolenhandelaar |
| koolkappers |
kooltelers |
| koolmaker |
houtskoolbrander |
| koopmansschappen |
koopmansgoederen, handelswaar van een koopman |
| koornbrander |
destilleerder, stoker van sterkedrank |
| koornfactoor |
tussenpersoon voor werven, tewerkstellen en uitbetalen van arbeiders voor graanhandel |
| kop |
inhoudsmaat voor droge goederen, 1 kop = 1/4 vat = 4,7 ltr |
| kopergoud |
messing |
| kopmaat |
zie kop |
| kopper |
beul |
| kopse |
zie kopzaad |
| kopsend |
zie kopzaad |
| kopslager |
slager die de dieren met een voorhamer dood door op de kop te slaan |
| kopulation |
huwelijksvoltrekking |
| kopzaad, |
oppervlaktemaat, 1 kopzaat = 1/4 lopenzaat = 12 vierkante roeden |
| kor |
keur |
| koraalmeester |
cantor, dirigent van het koor |
| kordelier |
minderbroeder, broeder lid van de orde van de Franciscanen |
| koren |
braken, overgeven |
| korenmeter |
beambte voor het meten van het graan voor verschuldigde accijns te bepalen |
| korenwacht |
torenwachter, waarschuwer voor brand en gevaar |
| korf |
inhoudsmaat voor fruit 1 korf = .... ltr.
ook lengtemaat, 1 korf = 0,5-0,6 m1 |
| kornel |
kolonel |
| kornet |
ruiter te paard met vaandel, ook gebogen hoorn met kleppen |
| kornuit |
hoorndrager, makker |
| kors |
kersttijd |
| korssemeister |
bontwerker |
| korstijd |
kersttijd |
| körtzner |
bontwerker |
| kosheir |
koosjer, volgens joodse voorschriften bereid |
| kossaerd |
smokkelaar |
| kossäten |
landarbeider |
| kost doen |
eten geven |
| kostelijcken |
duurder |
| koter |
keuterboer |
| kouter |
zie couter |
| kouwemaker |
vogelkooimaker |
| kouwer |
kuiper, kuipenmaker |
| kovenaar |
keuterboer, landarbeider |
| koyluiden |
eigenaars van een eendenkooi |
| KPA |
afk. Katholisch Pharr-Archiv |
| kr. |
afk. Kreis regio |
| kraambewaarster |
kraamhulp, baker |
| kraamheer |
winkelier |
| kraamkint |
pasgeboren kind, meestal de aanduiding voor doodgeboren |
| kraankind |
kinderen die door in een rad te lopen de kraan aandreven |
| kraantrapper |
zie kraankind |
| kraanzaag |
zaag om grove planken, balken etc. uit een boomstam te zagen |
| kradewagen |
kruiwagen |
| kraemdrager |
marskramer |
| kraeywaegen |
zie kradewagen |
| kramer |
handelaar die zijn waren uit een kraam op kermissen en markten verkocht |
| krämper |
opkoper |
| krancken |
zieken |
| kranckheiden |
ziekten |
| krancklijken |
ziekelijke |
| krankgeluk |
ongeluk |
| kraprood |
verfstof van meekrap |
| krasser |
penis |
| kräuter weihe |
dag voor de gewassen, 1 augustus |
| krebbe |
vuilnisbak |
| Kreis |
regio |
| Kreisler |
graanhandelaar |
| kreitsdag |
landdag |
| kreng |
zie krengen |
| krengen |
dood vee |
| krengenslachter |
slager die dood vee slacht en verkoopt |
| kretscher |
waard |
| kreuzerfindung in mai |
Kruisvinding, 3 mei |
| kreuztag in mai |
zie kreuzerfindung in mai |
| kricht |
krijgt |
| kriebelziekte |
ergotisme, vergiftiging met moederkoren. een op vooral vochtige gronden voorkomende uitwas bij graansoorten, vooral in roggearen, die een giftige werking heeft. b.v. brood gebakken van graan dat moederkoren bevat kan de ziekte veroorzaken, het kriebelende gevoel in het lichaam kan verlamming, blindheid en zelfs de dood tot gevolg hebben |
| kriek |
kers,
ook het achterste |
| krijg |
oorlog |
| krijgskeur |
dienstplicht |
| krimp |
insnijding, inspringend muurwerk |
| krocht |
hoge zandgrond, hoog gelegen akker |
| krodewagen |
kruiwagen |
| kroeg |
kruik |
| kroegman |
pottenbakker |
| kroes |
inhoudsmaat, 1 kroes = 1/120 ton = 1,4 ltr. ook bekend als pullemaat |
| kroongaarder |
beambte belast met het innen van belasting die in kronen werd berekend |
| kroosheemraden |
vertrouwensmannen binnen een dorp, zij zorgden voor de wegen ,sloten en dijken |
| krsegarn |
katoenen kaarspit |
| kruder |
kruidenhandelaar |
| kruf |
hoerenkast, kroeg |
| krugbäcker |
pottenbakker |
| kruis |
Vlaamse inhoudsmaat voor droge kalk,
ca 1733 ltr, later ook 10 hl. |
| kruis rixdaelder |
betaalmiddel, patagon |
| kruishout |
timmermans gereedschap |
| kruisschepel |
inhoudsmaat bij graan, 1 kruisschepel = 2 mud = ca 29-34 ltr. |
| krulkruis |
heraldiekteken, ankerkruis met spiraalvormige ombuiging aan de uiteinden |
| kruyer |
kruier |
| kruytmolen |
molen voor het malen van poeders voor buskruit etc. |
| kuamp |
komt |
| kubbe |
vistuig van wilgentenen meestal cilindervormig |
| kuer |
vermoedelijk een soor belasting o.a. voor onderhoud dijken |
| kuerbouck |
zie; coorboeck |
| kuerbrieven |
brieven betreffende de kuer |
| kuister |
schoonmaakster |
| kummer |
kuiper |
| kumper |
verfknecht |
| kundschaft |
oorkonde die de ambachtsgezellen van de patroonsvereniging (gilden) van de stad waar zij gewerkt hadden uitreikten |
| kunkelmacher |
spinrokmaker |
| kunkelmagen |
bloedverwanten uit de vrouwelijke lijn (kognaten) |
| kürbenzeiner |
korvenmaker |
| kurkeler |
klompenmaker |
| küster |
landmeter |
| kuysjongen |
schoonmaker |
| kwart |
inhoudsmaat voor natte stoffen, 1 kwart = 3/4 kroes = 1,05 ltr
graanmaat, 1 kwart = 1/4 meuken,
Voor overige vaste droge stoffen ook de naam kwartier gebruikt |
| kwartier |
deel van een provincie of gewest
ook lengtemaat. 1 kwartier = 1/4 duim, ook gezien 0,25 cm.
ook inhoudsmaat speciaal voor koren en zout.
ook graanmaat, 1 kwartier = 1/4 meuken, 1/4 lopen, 1/4achel, 1/4 maat
ook droge stoffenmaat, 1 kwartier =1/4 honderd, een kwartier was ook weer verdeeld in groot kwartier, = 24 vat of 96 maat en klein kwartier = 26 vat of 24 maat |
| kwartieren |
indeling van een schild |
| kwartierstreep |
heraldiekteken, als een vrij kwartier gelijk gekleurd is als het schild word dit afgescheiden door een dunne lijn |
| kwelijzers |
duimschroeven |
| kyven |
betwisten |
| kyving |
betwisting, bedinging |