L
L	afk. lidmaatregister
L	afk. 50
L	afk. livre, boek
l.	afk. legitimus legitiem
l.c.	afk. leur compte, voor hun rekening
L.S.	afk. Lectori Salutem, de(s) lezer heil
l' Eglise réformée évangélique	Christelijk Gereformeerde kerk
l’ autre	de andere
la	afk. laden
laaber	kaasmaker
laadvlieg	slee bestemd voor vervoeren van vracht
laagheemraad	naast de hoogheemraad is er ook een laagheemraad in dat gebied werkzaam
laagschout	de schout als er ook een Baljuw is benoemd
laagwaagmeester	waagmeester die kleine (lichte) goederen weegt
laat	horige landgebruiker
laatbank	rechtbank die zaken betreffende de “laat” behandeld
laatheer	eigenaar van een laatgoed, eigenaar die de accijns ontvangst
laathof	een door de leenheer geschonken hoeve, inruil voor beschreven diensten en betalingen
laatman	rechter bij de Laatbank
laatmeester	aderlaten, chirurgijn
laatmeier	laatschout, de voorzitter van de Laatbank
laatschepen	rechter bij de Laatbank
laatschout	zie laatmeier
lab	afk. laboureur, landbouwer, ploeger
labay	meelsoort voor beste soort brood
labaybroot	wittebrood van het beste meel
labaye	betaalmiddel, zilveren munt
labberdaan	gezouten kabeljauw
labbermulen	kussen, zoenen
labefacteren	verzwakken
labeur	arbeid op het land
labeuren	ploegen, op het land werken
laborans	lijden aan (een ziekte)
laborator	dagloner
labore suo vivens	die zijn brood verdient door zijn werk
laboreren	arbeiden, werkers voornamelijk in de landbouw
laborierder	landbouwer, boer
laborieus	arbeiden, arbeidzaam
laboriosis	vlijtig, werkzaam
laboureur	ploeger, landbouwer, boer
labueren	arbeiden op het land
labyrint	doolhof
laceratie	verscheuring
lacere(e)ren	verscheuren
lach	kosten van vertering, ook hinderlaag
lachrimeeren	huilen, schreien, wenen
lachrimeren	zie lachrimeeren
lachter	schande
lachteraer	kwaadspreker
lachteren	brandmerken, onteren, zich te schande maken
lacticinator,	melker
lacticinatrix	melkster
lad	afk. ladite = ledite, (boven)genoemd
ladae	zie ladic
lade	schuif in een kast, ook een twijg, spruit, teen van een boom
ladebrief	schriftelijke dagvaardiging
lader	scheepsbevrachter, ook havenarbeider
lader	hij die iemand oproept in een rechtszaak
laderboom	trap met sporten
ladere	ladder in alle soorten zoals brand-, storm-, leer, gewone ladder en ook een ladder waarop gefolterd werd
ladic	klein kistje, ook de plant zuring
ladicke	de slootkanten ontdoen van de zuring begroeiing
ladinge	oproeping, dagvaarden, ook het laden van voertuigen
ladte	zie lad
laecken	laken
læderen	kwetsen
laeijen	leien
laengout	bladgoud
laer	openveld, broekland
læsæ majesteit	hoogste machtschending (wettelijk gezag)
læsie	kwetsing
laeste ende uitterste wille	testament
laesus	gewond
laet	pachter, land gebruiker,
laetbanc	rechtbank voor laet (pacht) zaken
laetcop	glazen of metalen kop om te aderlaten
laete	zie laet
laeten	cijnshouders
laetgoet	aan het laet recht onderworpen goed
laethere	eigenaar van een laetgoed
laetmeester	chirurgijn, aderlaten
laetmeyer	voorzitter van de laetbank of laethof
laetpanne	pan of bekken waarin het bloed wordt opgevangen bij het aderlaten, ook het deel waarop het kruit wordt gelegd, de ”pan”
laetrecht	het voor “laeten”geldende recht
laetschap	gebied van een “laetschap”
laetschepen	rechter in een laetbank
laetstede	laadplaats
laeye	vlammenschijnsel, gloed van vlammen
laeye	terrein waar men het recht van houtkap heeft, ook; bosweg
lagaen	strandrecht, (een zeerecht)
laganator	blikslager
lagateur	die lagatuurstof weeft
lagatuur	zijdestof lijkt op brokaat of goudstof
lage heerlijkheid	ambachtsheerlijkheid, als de heer alleen de lage jurisdictie heeft, de civiele en kleine strafzaken
lägelner	kuiper
laidingeren	beledigen, smaden, honen
lainier	wolmaker, -fabrikant
lake	waterloop, sloot, ook bloedzuiger
laken	doek welk van linnen stof gemaakt, ook; het verwijderen van vuil uit sloten, baggeren
laken (iet)	afkeuren, aanmerkingen op iets maken
lakenblekere	lakenbleker
lakene	zie laken
lakenrekker	laken werd op ramen gespannen om het op te rekken
lakenvoller	de ruwe weefsels worden ontvet en door volleraarde en een urinebad en (later door boter) gehaald of getrapt en dan na weer ontvetten opgehangen voor te drogen. Hierna wordt het weefsel gekaart of geruwd
lakey	navolger, loopjongen
lakinge	uitbaggeren van de sloten
lakre	lakzegel aanbrengen
lamb	lam, jong schaap
lambourde	zolderbalken, steunbalken
lambrosuere	lambrisering, wandpanelen
lamentatie	gekerm, jammerklacht, weeklagen
lamenteren	kermen, jammeren, weeklagen
laminarius	bliksmid
lammertijnsteen	rode edelsteen
lamminwerker	kledingmaker van lamsvacht
lamoen	disselboom met zijarmen
lamogie	fazant
lampart	geldwisselaar
lampbezorger	die zorgdraagt voor het onderhouden van de olielampen
lampe	elk soort lichtgevend voorwerp
lampensmeer	lampenvet, soort kaarsvet
lampers	fijn geweven doorschijnende stof
lampet	vuurpot
lampet	hand-waskom met schenkkan
lanc	lang
lancachtig	langwerpig
lancet	mesje met scherpe punt voor het aderlaten
lanck	lang
lanckmes	dolk, groot mes
lanclicich	langlevend
lancmesse	dolk, groot mes, jachtmes
lancrecht	hoog gerecht
lancrechter	rechter welke een langere zittingsperiode heeft
landbaljuw	de baljuw op het platteland
landbeschooier	landloper, zwerver, zonder vaste woonplaats
landboek	boek waarin de gegevens van een stuk land zijn opgetekend
landdrossaard	baljuw
landdwinger	struikrover, straatrover
landegelike	naar gelang
landekijn	klein lapje grond
landenote	landgenoten
landjuweel	groot rederijkersfeest. rederijkers zijn een soort gilden
landknecht	gerechtsdienaar
landman	landbouwer, boer
landmater	landmeter
landmeester	beheerder van dijkwerken, opzichter
landmeeterspas	lengtemaat, 1 pas = 5 voet van 11 duim
landmeeterstap	zie landmeterspas
landmeter	kaartentekenaar, ook opmeter van landerijen en opstallen
landouwe	weilanden, beemd
landouwe	weilanden, beemd
landpander	bediende bij het gerecht die lezen en schrijven kon
landpoort	stadspoort aan de landzijde
landproost	heer van een Proosdij (niet geestelijke)
landschapsobligatie	obligatie uitgegeven door het gewest, ook; een waarde papier voor een gekocht stuk grond
landschepen	schepen in een dorpsgemeenschap, lid van de hoge vierschaar
landstrijker	landloper, zwerver, zonder vaste woonplaats
landwaterganc	waterloop door akkerland
lane	een weg met bomen
langes	In de lengte, in de volle lengte
langet	Geweven kant, lint voor vrouwenmutsen
languore	door ziekte / door ziekten
languoribus	zie languore
lanifilator	wolspinner
lanifilitor,	zie lanifilator
lanifilitrix	wolspinster
laniflex	lakenwever
lanio	vleeshouwer, slager
lanitextor	lakenwever
lanitonsor	wolscheerder
lanitus	zie lanio
lans	land
lansert	zie landsknecht
lansier	ruiter gewapend met een lans
lansknecht	met een lans gewapende soldaat
lant strate	weg breder dan een landweg
lantbloc	stuk land, bouwland, akker
lantbreef	zie; lantbrief
lantbrief	privilegie, door de heer (landsheer) aan de bewoners van een gebied gegeven, waarbij hun rechten en verplichtingen tegenover hem worden omschreven, het zelfbestuur van de landgenoten geregeld en het als geldend erkende recht geformuleerd wordt
lantcecht	gerechtsdienaar, gendarme, veldwachter
lantcense	grondbelasting
lantcijns	zie lantcense
lantcnecht	gerechtsdienaar
lantcondich	door het hele land, gebied bekend gemaakt
lantcosten	gemeentelasten,
lantcusten	koopsom van een stuk land
lantdijc	dijk met voorland
lantdwinger	straatrover
lantenier	lantaarnaansteker, vaak ook lantaarnmaker
lanterntag	laatste dag, zaterdag
lanterntag unserer lieber frauen	laatste dag van onze lieve vrouwe, 8 november
lantganc	strooptocht, plundering
lantgebot	gerechtelijke aanmaning
lantgenachte	de gewone rechtszitting
lantgescheit	grens tussen twee landeigenaren
lanthof	boerderij, boerenwoning, hofstede
lanthont	kettinghond
lanthouder	bestuurder van een gemeente, burgerlijk ambtenaar
lanthuijere	pacht van land(erijen)
lanthure	pachtgeld van een stuk land
lanthuus	rechthuis, gemeentehuis
lantloper	kwakzalver
lantmaer	zie lantcondich
lantman	bewoner van het platteland
lantmeter	landmeter
lantneringe	boerenbedrijf,
lantpassaet	soldaat, helper van een korporaal
lantporter	bewoner van het platteland met burgerrecht van een stad
lantrecht	het recht van de bewoners van het platteland
lantrechter	de gewone rechter, hij kon geen halszaken behandelen
lantroede	de op het betreffende laat gebruikelijke roede voor het meten
lantroof	beroving op de openbare weg, ook het onrechtmatig in bezit nemen van iemands land
lantrumich	in ballingschap
lantsage	uitspraak in een geschil over grondzaken
lantsate	bewoner van het land maar geen eigenaar, pachter
lantsceydincksbrieff	akte van grensscheiding
lantschap	burgerschap, poorterschap
lantscheide	scheiding tussen twee percelen grond, landen gemeenten
lantscheider	landmeter
lantschepen	schepen in een dorp
lantschout	grondbelasting, grondcijns
lantscoof	recht van korentiende, schoofrecht
lantsegel	zegel van een ambacht
lantsijde	de naar het land toegekeerde zijde
lantspesaet	rang onder korporaal, soldaat met hogere functie en soldij
lantstege	landweg
lanttuuch	getuigenis in een geschil over grondzaken, landeigendom etc
lantvaecht	landvoogd
lantvettinge	mest, voor op het land
lantvluchtich	voortvluchtig
lantvolc	bewoners van het platteland
lantwijf	boerin
lantwinne	boer, landbouwer
lap-keure	vermoedelijk een soort gilde van (verstelwerk)naaisters
lapaert	schooier
lapaert	schooier, landloper
lapicida	steenhouwer
lapidarius	steenbreker
lapis	steen, grafsteen, grafzerk
lapklopper	ketellapper
laps	verloop van tijd
lapsator	slijper van wapens
lapskroar	kleermaker
lapsus	gevallen
lapwerkster	naaister die kleding versteld
lardeerder	spekslager
lardeeren	doorspekken
lardspek	varkensvlees
lasarus	zie laserus
lascif	geil, wulps, brooddronken, dartel
lasciviteit	geilheid, brooddronkenheid
laserie	melaatsheid
laserijhuys	gasthuis voor lepralijders en melaatsen
lasers	melaatsen
laserus	melaats, lepralijder
lasiterer	steenzout -, salpeterdelver
last	inhoudsmaat voor graan, 1 last = ca. 3010 ltr. Na 1820 is 3000 ltr. aangehouden inhoudsmaat voor haring, 1 (zee)last = ca. 1694 ltr. 1 (gepakte)last = ca 1452 ltr. ook; de verplichtingen, die op de burger drukken
lasteloos	vrij van rechtsvervolging
lastkohier	bestek
lasurijn	lazuur, hemelsblauw, zie ook lazuur
lasuur	zie lazuur
late	wijd en breed
latelbloed	bij aderlaten afgetapt bloed
laten	horigen, halfvrije personen die onroerende goederen hadden van hun heer. zij waren gebonden aan het gebied waar zij woonden en werkten
later	chirurgijn, barbier die bloed aftapt als geneeswijze
lateralis	tot een zijlinie behorend
laterator	steen-, pannenbakker
latiser	soort spijker/nagel
latiteren	wegschuilen, zich uit de voeten maken, schuilen
latitude	wijdte, breedte
latoen	messing, legering van koper en tin
latonius	steenkapper
latte	panlatten
latus	zijde
lauderen	loven
laumaent	januari
lavadarius	wasser, kletskous
lavoren wasbak	wasbekken.
laxatie	lozing, lossing
laxatijf	laxerend
laxe(e)ren	lozen, lossen, openen
lazuur	heraldiekteken, kleur blauw, aangeduid met horizontale arcering
lb	afk. van libra(s), pond(en), betaalmiddel, 20 schelling = 1 pond
lebbe	de vierde maag van een koe. De lebbe van een kalf werd gebruikt om de melk te laten stremmen bij de kaas bereiding, ook onderlip
lecgen	zie; leggen
lechpenninc	rekenpenning, plokgeld, strijkgeld
leckeringe	onzedelijkheid
lecmoes	lakmoes, violette verfstof
lectae in senatu	gelezen in de Senaat of stadsraad
lecter	kerklessenaar
lecteur	lezer, voorlezer
lectie	lezing, les, tekst
lectio	het voorlezen
lectori salutem	afk. L.S., de(s) lezers heil
lecture	lezing
lectus	bed
led	afk. ledit, (boven)genoemd
lede	wetering, afwateringskanaal
ledenzetter	beulsknecht die als (bij)verdienste had om de gebroken botten weer te zetten hij kon meestal nog geen beul /scherprechter worden
ledersnider	leersnijder
ledertouwere	leerlooier, leerbewerker
ledigh wief	hoer
ledighen wiven	prostituees, oneerlijke vrouwen
ledt	zie led
leedbrieven	kennisgeving van meestal overlijden
leedere	schandpaal
leederen	zie læderen
leempitte	kleigroeve, leemkuil
leemplackere	stukadoor met klei op gevels
leemplekker	zie leemplackere
leemputte	zie leempitte
leen	het leen kon bestaan uit bezit, (te leen) van een onroerend goed, een bevoegdheid, aandeel in de opbrengst, een stuk grond van uiteenlopende uitgestrektheid, ambten, cijnzen, tolrechten, een jaarlijks geldelijk inkomen
leenbode	bediende van een leenkamer
leendag	dag waarop leenzaken worden behandeld, opgetekend in het leenboek
leenheer	hij die aan een lagere een “leen” in bezit (te leen) geeft, zoals beschreven in een leenverhouding
leenhulde	eed van getrouwheid aan de leenheer
leenklerk	bediende van een leenkamer die de verslagen opmaakt
leenman	die in het bezit was van een “leen” en zorg draagt voor de uitvoering van de beschreven leenverhouding
leenroerig	een leen bleef in het bezit van een leenheer, “leenroerig” , maar de rechten op het leen van de leenman konden vaak overgedragen worden bij vererving door het leen te “verheffen”
leenschriver	griffier van een leenhof
leensleen	achterleen, een leen uit de tweede hand
leenstoel	leunstoel
leenverhouding	beschrijving van het leen van omvang, rechten en plichten
leenvolger	opvolger in een leen
leepen (muer)	scheids (muur)
leerhuus	school
leerkint	leerling
leermaget	leerlinge
leerstal	leertijd als leerling doorgebracht bij een meester
leerster	onderwijzeres
leetsdiep	een vingerlid diep
leetsijn	leedwezen
leetwesinge	zie leetsijn
leeuken	stuk land, grond, maar ook; een drank (Mede)
leeuw	betaalmiddel, gouden munt ca. 1400
leeuwendaalder	muntsoort, waarde gelijk aan 38 stuivers
leg.	afk. legitimus, legitiem
legaal	wettig, wettelijk
legaale	stil zwijgende onderbouwing
legaat	afgezand, erfmaking, making (erfstelling en legaat), heeren bode?
legaliteit	`wettelijkheid, wettig
legataris	erfdeler, makingbeurder (die de erfenis ontvangt)
legate(e)ren	bespreken, maken
legatie	afzending, bezending, erfmaking, gezantschap
legende	historisch verhaal, dat vaak niet op historische werkelijkheid berustte, maar meer op de volkse overlevering , verhaal, vertelling
leger	een soort van rekenboek, ligger, manuaal
legewerck	tapijtwerk
leggecone	een vrouw die de turf stapelt voor te drogen
leggen	iemand gevangen zetten
legger	onderste molensteen
leggewercker	tapijtwerker
leghere	legger, inventarisstuk
legia	Luik
legiflateur	wetgever
legio	regiment
legioen	legioen, krijgsafdeling
legislateur	legislateur (legitiem maker), wetgever
legitariën	legate ontvangen
legitima(-us)	wettig, bepalingen
legitimare	wettigen
legitimatie	legitimatie, wettigen
legitimation	gerechtelijke gelijkstelling van onwettige geboren met wettig geboren
legitimatus	gewettigd, wettig verklaard
legitimatus est per subsecutum matromonium	is gewettigd door het daarop gevolgd huwelijk
legitimaverunt	zij hebben wettig gemaakt
legitimavi	ik heb wettig gemaakt
legitime	legitiem, wettig
legitime et hereditarie supportaverunt	zij hebben wettelijk en erfelijk overgedragen
legitime portie	wettig gedeelte, kindsgedeelte, dat is, in vijf, of meer, de helft, bij minder dan vijf, het derde part, van 't geen zij anderszins zouden hebben geërfd
legitime(e)ren	wettigen
legitimus	wettig, rechtmatig, wettig echtgenoot
leibeeck	afvoerbeek voor ontlasting etc.
leichenbitter	doodaanzegger, doodbidder
leidebeke	afwateringsbeek
leidegrave	hoofdsloot
leigracht	zie leibeeck
leigronden	grond naast de gegraven leijen
leije	een stuk land waar een waterloop in gegraven is
leiker	die de sloten uitbaggert
leiking	sloten uitbaggeren
leimenführur	leemrijder
leinreiter	sleeppaard voerman
leisten	bieden
leiterer	voorman
leitierboom	afscheiding in stal tussen paarden
leliarts	betaalmiddel, een zilveren munt ca .>1400
lelie	heraldiekteken, bloem, vaak goudkleurig
lelieplacke	muntstuk, plat te munt met lelie, waarde?
lemer	werkman voor het met leem besmeren van gevels
lemer	pleisterwerker, die leem tegen wanden en muren smeert
lena	koppelaarster / koppelaar
lene	leuning, stut, schraag
leno	zie lena
lenta tabe	door een langdurige tering
lentintijt	voorjaar, lente
leoffenisse	zie looffenis
lepel	schep deel van een watermolenrad
lepele	lepels
lepelrecht	het recht om van elke “sester”graan een lepel graan te heffen, sester is een oude graanmaat hoeveelheid ?
lepelsticken	zeer zwaar en grof geschut
lepper	schoenlapper
leprozenhuus	huis voor het huisvesten van melaatsen
leql	afk. lequel, die, dat, welke, hetwelk
lequel nous á presente	die hier vertegenwoordigd
lerpen	geselen
lersner	laarzenmaker
lesd	afk. lesdits , ?
lesquels nous ont déclaré que	die ons hebben verklaart dat......
lesschers	brandwachten die zeilen op de daken spannen en deze nathouden bij brand
leste	als laatste
lestgeleden	laatstleden
letatis, lethalis	dodelijke....
lethargo	door slaapzucht
lethargus	slaapziekte
letitie	blijdschap
lettenisse	verhindering
letteren requisitoir	zie lettre requisitoire
lettergelt	betaling voor het schrijven van een brief
lettre	brief
lettre d’ achat	erf brief
lettre requisitoire	verzoekschrift, vordering aan een in een bepaald rechtsgebied bevoegde rechter tot ten tenuitvoerlegging van een in een ander rechtsgebied gewezen vonnis
leugentaligh	leugenachtig
leugenwerk	een soort tijdelijke loods
leurders	venters, verkopers van goederen
leuve	zie love
levans	doopheffer
levantes	doopheffers
levarunt de fonte	zij verhieven (het kind) van de doopvont
levator	doopheffer / doophefster
levatrix	doophefster
leven bevonden, (in…)	welke in leven zijnde
leverdach	de dag waarop het iemand het goed in zijn bezit moet krijgen
levi morbo	na een lichte ziekte
levir	zwager
levir(us)	zwager, broer van de echtgenoot
leviratsehe	huwelijk van een man met de weduwe van zijn broer
leviteit	lichtvaardigheid
lewe	leeuw
lex	wet
lex falcidia	een wet waarbij is toegestaan dat een erfgenaam wiens erfenis met zoveel “makingen” is bezwaart dat er nauwelijks iets voor hem overblijft, mag deze voor zich behouden het ¼ deel van erfenis, vrij en onbezwaard en de “making beurdens” voor het zelfde korten.
LG	afk. livre de gros, levering in het groot,
li”nisse	bekentenis
lias	een aantal bescheiden, door een koord of veter bijeengehouden ook; snoer om brieven en kwitanties aaneen te rijgen
liass(e)eren	snoeren, aanrijgen
liaste	zie snoer
libarijs	handelaar in schrijfwaren
libbe	stremsel
libel	geschrift, aanschrijven, pleitgeschrift, pamflet, schotschrift, smaadschrift ook; klein geschrift, aanhangsel
libel(le)meester	raadslid, aangewezen tot het uitbrengen van rapport over een rechtszaak, die door remissio libelli van het geestelijke gerecht bij de raad aanhangig gemaakt is
libelle	zie libel
libelleren	op schrift stellen van een processtuk
liber	vrijgezel, vrij, ongehuwd , los, vrij
liber baro	vrijheer
liber rationum	huishoudboek, waarin tevens de familiegebeurtenissen werden opgetekend, familiekroniek
liber rusticus	vrije of scholtenboer, in tegenstelling met de pachtboer,of meier
libera	ongehuwde vrouw
libera baronia	vrije rijksheerlijkheid
liberaal	mild, gulhartig, vrijmoedig, gulhartigheid, openhartig
liberaliteit	mildheid, milddadigheid, van ruime opvatting getuigende denk en handelwijze
liberarius	boekbinder
libereren	verlossen, vrijdag maken
liberi	kind
liberi comitatu	uit de vrije rijksheerlijkheid (graafschap)
liberteit	vrijheid
liberti	de vrijen, de heren
libertijn	vrijgeest, vrijgemaakte knecht
libertus	soldaat eerste klasse
liberye	boekkamer, bibliotheek, boekenkast
libra	latijn voor ponden
librarius	boekhandelaar
libre feudorum	12de eeuws Lombardische leenrecht
libripens	waagmeester
licenciatus	licentiaat in beide rechten
licent	verlofgeld, geoorloofd
licentia	vergunning
licentiaat	toegelaten, bevoogde
licentiaat in de rechten	toegelaten in de rechten
licentiatus medicinae	dokter
licentie	verlof, toelating, vrijgeven, vrijspraak, oorlof
licentiëren,	toelaten, vrijgeven, gehengen ? vergunning of bevoegdheid geven, ontslaan afdanken uit dienst zenden
lichaamsleen	leen waarbij de bezitter in eigen persoon krijgsdienst moest verrichten
lichamstag	Sacramentsdag
lichtbroot	witbrood
lichtelijck meer of lichtelijck min	om en nabij, ongeveer
lichterman	arbeider die schepen lost in de haven, havenwerker
lichtmeß(-weihe)	Maria lichtmis, 2 februari
lichtsterre	Poolster
lichtvat	kandelaar
lichtwaerder	kerkelijk beambte die zorgdraagt voor licht en warmte in de kerk
lichtwaerdere	klepperman, torenwachter
lichtwijf	lichtekooi, hoer
lictor	beulsknecht, rakker (helper van de baljuw), stokbewaarder, deurwaarder
lider	voetganger
lidinge	het erkennen van een zaak in rechte
lidmaat	lid van een kerkgenootschap
liebaert	leeuw
liefcoec	peperkoek / kruidkoek
liefcoeckbacker	peperkoek bakker
lieffgelt	lijfrente
liefkint	zie liefkindmaeken
liefkint maeken	bij een erfenis een kind bevoordelen op de anderen
liefnisse	minnelijke schikking
lieght	verschilt
lieke	bloedzuiger
liën	in leen geven, lenen
lien (van iet)	erkennen. een geldschuld in rechte erkennen, ook; een handschrift als echt erkennen. een eis toestemmen, zijne schuldbelijden.
lier	houten bank voor de woning
liesvet	reuzel
Lieuten	afk. lieutenant, luitenant
lieutenant	plaatsvervanger, stedehouder
liff (het)	het lijfstuk
ligata,	echtgenote
ligator	kuiper
ligatus	echtgenoot, getrouwd, gehuwd
ligitimare	wettigen
ligitisme	getrouwd
lignarius	timmerman, houthakker
ligte koy	hoer, lichtekooi
ligue	verbinding, verbond
liinge	het erkennen van een zaak in rechte
lijchuus	sterfhuis, ook lijkenhuis op begraafplaats onder de toren (waar moordenaars, misdadigers en zelfmoordenaars konden worden begraven)
lijckgangch	teraardebestelling, begrafenis
lijckrente	het levenslange gebruik, dat de overlevende echtgenoot heeft op een deel der nalatenschap van de overleden echtgenoot, ook; vruchtgebruik
lijcop ende godtshelder	handgeld bij verkoop van roerende en onroerende goederen
lijcsteen	grafsteen
lijcweg	weg naar het kerkhof
lijde	zie lijt
lijffgewyn goederen.	dit zijn voormalige laatgoederen die in een vrijere rechtsverhouding zijn omgezet
lijffsnootdruft	levensbehoeften
lijfgewinsgoederen.	zie lijffgewyn goederen.
lijflike roeren	met de vingers aanraken bij het doen van een eed
lijfloos	levenloos, dood
lijfnoot	levensgevaar
lijfpacht	levenslange pacht
lijfpensie	lijfrente
lijfrente	renten, die met de dood van de gene op wiens naam ze stonden vervielen
lijfrenteboec	het boek waarin de door de stad verkochte lijfrenten zijn beschreven
lijfrok	bovenkleed over het hele lichaam
lijfstraffe	doodstraf
lijftier	levensonderhoud, ook vruchtgebruik
lijftocht	zie lijftier
lijftochten	kapitaal voor lijfrente voor een vrouw vastzetten
lijftochtenare	vruchtgebruiker van een lijfrente
lijftrouwant	lijfwacht
lijkgehucht	graf
lijkhout	brandstapel
lijkman	gehuurde huiler op begrafenis
lijkschouwing	schouwing gedaan door wetsdokter
lijn	lengtemaat, 1 lijn heeft verschillende lengten. b.v. gezien 1/8, 1/10 1/12 duim
lijndraeyer	touwslager
lijndtreckinge	zie; lijntreckinge
lijntreckinge	erfscheiding
lijnwaet	linnengoed, ondergoed, ook lijkwade
lijskijn	lichtekooi, prostituee
lijspond	gewicht van lood uit Lijfland, 1 lijspond = 15 pond, ook; = 1/20 schippond
lijt	doorgang, maar ook; overnachten
lijveloos	levenloos, dood
likermate	op de zelfde wijze
likerwise	op gelijke wijze
limbolarius	passementwerker
limitatie	bepaling
limite	afpaling
limiten	landpalen, landscheidingen
limiteren	bepalen
linarius	vlas en hennephandelaar
linde	linnen ook; lengte
lindene	linnen
line	zie lijn
linea	lijn, afkomst, regel
linedraeyer	zie lijndraeyer
linens libertatis pastoris	met de vrijbrief van de pastoor
lingene	modder, drek
lingene	vuilnis, modder
linie	zie lijn ook; oppervlakte maat =ca 0,15 ha,
linie-regt	regelrecht
linieeren	lijnen, afstrepen
linifex	linnenwever
linijndoec	linnenstof
linitextor	linnenwever
link	opvolging in graden van bloedverwantschap
links	in heraldiek de rechterzijde
lintearius	zie linarius
liquidatie	afrekening, effening
liquide	week, effen, klaar, bloed, plat-uit (rond uit, onomwonden), het gene zonder moeiten te berekenen is
liquideren	week maken, afrekenen, effenen
lise	zitbank met onderkastjes, ook voetenbankje
lisecleet	tapijt, wandbekleding
lit à baldaquin	hemelbed
lit á lánge	zie lit à baldaquin
lit du camp	zie lit à baldaquin
litania minor	de 3 dagen voor hemelvaart
litera	schepenbrief
lith	lid
liticen	klaroenblazer
litige(e)ren	krakelen, pleiten, twisten
litigieus	krakelig, dingtalig, krachtige taal, de door de partijen aan de rechter voorgelegde conclusies
litis	finitie
litis finitie	als een zaak bij een andere rechter door een vonnis is afgedaan een verzet van een gewezen zaak aanbrengen
litiscontestatie	rechtspleging
litiscontesteren	zie litiscontestatie
litispendentie	het aanhangig zijn van een geding, tijd gedurende welke een proces aanhangig is
littarum	zie littere
litterae dimissoriales	geloofsbrieven
littere	brief, akte, brieven, oorkonde
litteris libertatis pastoris	met de vrijbrief van de pastoor
liuetenantschap	functie van de luitenant.
live vercopen (iet tot enen)	het levenslang vruchtgebruik van iets tegen betaling afstaan
LKA.	afk Landeskirchenarchiv
lobeel	de onderste rand bij het laken weven
locaal	plaatselijk
locatie	verhuring
lochenine	ontkenning
lochtingier	tuinman
loco	in de plaats van
locquet	lood loketten
locumtenens	stadhouder, plaatsvervanger
locuplete(e)ren	verrijken
locus	plaats, stede
locus sigili	plaats van het zegel
lodder	landloper, vagebond
loderrein	reukwater
lodex	mantelmaker
loedghietre	loodgieter
loerdelike	op een zeer grove wijze
loeremier	slotenmaker
loerer	spion
loerman	venter
loerwachter	nachtwacht
loetghietere	loodgieter
loetken	loden waarmerk, loodje, merkteken
lofte	belofte om iets te geven of te doen, verbintenis. in het bijzonder verstaat men onder lofte : betalingsbelofte, schulderkenning.
loge	zie logeren
logelijc	onoprecht
logement	huisvesting, herberg
logenheit	leugens
logenstrepen	voor leugenaar uitmaken
logeren	huisvesten, herbergen, thuisleggen
logierden	logeerden
logijs	huisvesting, herberg
loke	omheining, hek
loken	sluiten
lollendraaier	smokkelaar
lombaerde	bank van lening
lombaert	geldhandellaar, wisselaar
lombard	leentafel houder, tafelhouder, pandbelener, bank van lening
lombart	geldschieter, geldhandelaar, woekeraar
lomproer	geweer, werd met een lont afgeschoten
longe	halsterriem, teugel
longitude	lengte
loo	met bos begroeide vlakte, ook twijg, ent, loot
lood	gewicht, 1 lood =1/32 pond =ca. 14 gram, in het metriek stelsel 10 gr.
looffenis	belofte
loofte	belofte
looijer	leerlooier, die het vlees verwijderd van de huiden
loonstaf	stut
loop	inhoudsmaat voor graan en zout, 1 loop = (kleine) graanmaat = 1/4 zak/viertel ook; 1/16 mud, 1 loop = (grootte) graanmaat =1/36 last ook; gezien 1/48 last (Tessel) ook; in zuid Nederland ook; een oppervlakte maat 1 loop = 50 vierkante roede = 1/8 bunder
loopensel	oppervlaktemaat in Zuid Nederland, 1 lopenstal is ca 1615 m2 (Breda) ca. 1655 (den Bosch)
looper	kadastraalboek, erfregister
loopjaar	het lopende jaar
loopzaat	zie loop
loorturf	slechte kwaliteit turf
lootbusse	wapen voor loden kogels
loothamer	wapen met lood gevuld
lootlepel	houder om lood in te smelten
lootme(e)sters	armenbestuurder die de loodjes uitgeeft voor het verkrijgen van steun
lootwapen	knots met een lodenkop of gevuld met lood
lootwapper	wapen, lange leren riem waaraan een loden bal
loove	afdak, luifel, maar ook; balkon uitsteeksel
lopeljaer	schrikkeljaar
lopens(e) (klein)	in zuid Nederland ook; een oppervlakte maat, 1 kleine lopens = 33 1/3 vierkante roede
lorarius	zadelmaker, riemensnijder
lorlinc	ineengedraaide hennep,
lormier	smid die voornamelijk klein smeedwerk maakt
los	vrij onbelemmerd, niet bezwaard
losbäcker	witbroodbakker
losbrief	schriftelijk bewijs voor de inlossing van een pand
löscher	zeemleer-bereider
loseninge	renten, die ter loseninge staen, renten die losbaar zijn, losrenten
lospacht	pacht die onder bepaalde voorwaarden kan worden opgezegd
losrente	mogelijk aflossing van het geleende
losrente	rente die tegen een bepaalde som afgekocht kan worden
losrenten	aflosbare renten, zijn van jongere dagtekening; oorspronkelijk kon de aflossing van de rente niet door de crediteur gevorderd worden: het contract bestond in een rentekoop, het lenen van geld op rente was als woeker verboden. van daar is "oude renten" synoniem met "oude onlosbaer renten."
losse	aflossing van rente of panden
lotich	gebonden een schuld te voldoen
loumaent	zie laumaent
louwer	leerlooier
love	uitbouwsel, luifel, ook een vrijwillig aangegane verplichting
lovebaer	betrouwbaar
lovelijc	zie lovebaer
loveloos	onbetrouwbaar
loven	vertrouwen in iemand hebben
loven	beloven, zich verbinden. in het bijzonder verstaat men onder loven beloven om iets te betalen
lovenaer	munt, naam van een kleine munt, waarde?
lovene	Leuven
lovenisse	belofte, gelofte
loy	wet
loyaal	wettelijk
loyer	zie looijer
Lres	afk. Lettres, letteren, letterkunde
Lt	afk. livres tournois, toernooiboek?
lubber	dieren castreerder
luberti	zuster van ….
lubertus	boer van…..
lubriq	flibberig ?, glad
luchtenmacher	lantaarnmaker
luchtmaent	januari
luchtvenster	venster, lichtvenster
lucteren	worstelen
Ludeke	Luik
ludi magister	schoolmeester
Ludike	zie Ludeke
ludimoderator	zie ludi magister
ludslacht	volgens de waarde van de munt uit Luik
luecmuer	muur om een terrein af te sluiten
lufer	ruin, gecastreerd paard
luickinge	afsluiting
luif	loopruimte onder afdak
luistol	tol op de verkoop van oude kleren
luke	luiken
luna III	de 3e dag van de maan-maand
luna quarta decima	volle maan, de 14e dag
lunae dies	maandag
lunation	maan-maand
lunius	juni
lusen	betalen, afgeven
lustratio	de doop
lustrum	5- jarig tijdvak
lutheranus	luthers
lutorissa	wasvrouw
luttel	klein, weinig
lutter	zuiver
luuch	riet
luutbreet	door de geruchten aangewezen als dader
luutslach	munt, naam van een kleine munt, waarde?
luxurie	geilheid, onkuisheid
luxurieus	geil, weelderig
luyden van buyten	lieden van buiten de stad
luytenant	stedehouder, die in iemands plaats gestelds
lychnopoeus	kaarsenmaker
lycoop	percentage van de koopsom dat aan drinkgeld moest worden betaald door de koper
lyden (van iet).	zie; lien
lyfcoecbacker	zie liefcoeckbacker
lyndegewaet	onderhemd